– Τι είναι το DMR;

Το ψηφιακό κινητό ράδιο (DMR) είναι ένα πρότυπο ψηφιακής φωνής που ορίζεται στο πρότυπο ETSI TS 102 361 (μέρη 1-4) και χρησιμοποιείται σε εμπορικά προϊόντα σε όλο τον κόσμο. Πρόσφατα η δημοτικότητα του ανέβηκε εξαιρετικά στις τάξεις των ραδιοερασιτεχνών. Επιτρέπει ταυτόχρονα 2 συνομιλίες στο ίδιο RF κανάλι την ίδια ακριβώς στιγμή. Αυτές οι συνομιλίες (QSO) είναι εντελώς ανεξάρτητες και δεν αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

– Πόσα είδη του προτύπου DMR υπάρχουν και ποιο χρησιμοποιούμε εμείς οι ραδιοερασιτέχνες;

Μέχρι στιγμής υπάρχουν τρία είδη (βαθμίδες) στο πρωτόκολλο DMR, τα Tier-I, Tier-II και Tier-III. Το Tier-I χρησιμοποιείται για επικοινωνίες μη αδειοδοτημένων συσκευών μικρής ισχύος. Το Tier-II χρησιμοποιείται για κυρίως επαγγελματικές εφαρμογές που έχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις σε εμβέλεια και χωρητικότητα δικτύου, ενώ το Tier-III προσφέρει πολλές επιπλέον αυτοματοποιημένες λειτουργίες.

Εμείς ως ραδιοερασιτέχνες έχουμε προσαρμόσει στα μέτρα μας και χρησιμοποιούμε το Tier-II, άρα θα πρέπει η συσκευή μας να είναι συμβατή με αυτό το πρότυπο.

– Τι είναι το DMR-ID του χρήστη, από που το παίρνω και που μου χρησιμεύει;

Το DMR-ID είναι ένας επταψήφιος κωδικός ο οποίος αντιστοιχεί σε έναν συγκεκριμένο ραδιοερασιτέχνη και μόνο. Το προμηθευόμαστε κατόπιν αιτήσεως από την σελίδα https://radioid.net/register

Χρησιμεύει ώστε να μας αναγνωρίζει το δίκτυο και να δρομολογεί τις κλήσεις μας για να

επικοινωνούμε εκτός της τοπικής εμβέλειας του επαναλήπτη μέσω της διασύνδεσης που υπάρχει με τους υπόλοιπους επαναλήπτες.

– Είναι υποχρεωτικό να έχω DMR-ID;

Είναι απαραίτητο να εκπέμπουμε με ρυθμισμένο το DMR-ID που προμηθευτήκαμε, γιατί σε αντίθετη περίπτωση θα επικρατεί χάος αφού δεν θα αναμεταδίδονται στο δίκτυο όλοι οι συνομιλητές του επαναλήπτη. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα οι σταθμοί που δεν ακούνε απευθείας τον επαναλήπτη, να μην ξέρουν πότε είναι απασχολημένος και να “αλληλοκαλύπτονται” με τους υπόλοιπους τοπικούς χρήστες χωρίς να το καταλαβαίνουν.

– Τι είναι το Timeslot;

Το Timeslot είναι ένα από τα δύο “κανάλια” που προκύπτουν από την διαίρεση ενός διαύλου των 12,5KHz με την διαδικασία του Time Division Multiple Access (TDMA). Τα δύο αυτά κανάλια εκπέμπονται διαδοχικά το ένα μετά το άλλο σε προκαθορισμένους χρόνους. Η διαδικασία αυτή μας επιτρέπει να γίνεται ταυτόχρονη χρήση και των δύο αυτών καναλιών σε έναν επαναλήπτη διπλασιάζοντας έτσι την χωρητικότητα του, χωρίς την παραμικρή αλληλεπίδραση μεταξύ τους.

– Τι είναι το Talkgroup; (Τόκ γκρούπ – TG)

Τα Talkgroups μπορούν να χαρακτηριστούν ως ομάδες ομιλίας, που έχουν σαν σκοπό να προσφέρουν κατηγοριοποίηση ώστε να κατευθύνονται σωστά οι κλήσεις. Είναι απαραίτητα, λόγω της δομής του δικτύου, αφού κάθε επαναλήπτης είναι συνδεδεμένος με όλους τους υπόλοιπους. Στην περίπτωση που δεν υπήρχαν, πολύ απλά από όποιο μέρος του κόσμου μιλούσε κάποιος, θα ακουγόταν σε όλους τους επαναλήπτες του δικτύου, πράγμα που θα καθιστούσε το δίκτυο μη πρακτικό. Επιλέγοντας όμως ένα Talkgroup, καταφέρνουμε να ακουστούμε μόνο στους επαναλήπτες που το έχουν ενεργοποιημένο. Χωρίζονται σε στατικά, που έχουν ρυθμιστεί στον επαναλήπτη από τον διαχειριστή του ώστε να αναμεταδίδονται συνεχώς και σε δυναμικά, που απλά έχουν ενεργοποιηθεί επειδή τα έχει καλέσει ένας χρήστης (πατώντας μια φορά το PTT).

– Πόσα Talkgroup μπορούν να μιλάνε ταυτόχρονα;

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο ένα Talkgroup τη φορά σε κάθε Timeslot του επαναλήπτη. Εάν θέλουμε να κάνουμε κλήση σε διαφορετικό Talkgroup από αυτό που συνομιλεί ήδη, θα πρέπει πρώτα να περιμένουμε να τελειώσει το QSO ώστε να εκπέμψουμε στο Talkgroup που επιθυμούμε.

– Μπορώ να ενεργοποιήσω οποιοδήποτε Talkgroup;

Ναι, οποιοδήποτε Talkgroup μπορεί να ενεργοποιηθεί, αρκεί να ακολουθούμε τις οδηγίες του διαχειριστή του επαναλήπτη. Συνήθως τα Talkgroup που αφορούν επικοινωνία μεγάλης εμβέλειας θα πρέπει να τα χρησιμοποιούμε στο Timeslot 1 ώστε να παραμένει το Timeslot 2 του επαναλήπτη ελεύθερο για τοπικές επικοινωνίες, εκτός εάν ο διαχειριστής του επαναλήπτη έχει ορίσει κάτι διαφορετικό. Στην περίπτωση που δεν πατήσει κάποιος από RF στο συγκεκριμένο δυναμικό Talkgroup για κάποιο χρονικό διάστημα (συνήθως 10 λεπτά), τότε απενεργοποιείται αυτόματα και ο επαναλήπτης παύει να το αναμεταδίδει.

– Που μπορώ να βρω πληροφορίες σχετικά με το τι έχει ορίσει ο διαχειριστής κάποιου επαναλήπτη;

Για να δούμε τους Ελληνικούς επαναλήπτες που είναι συνδεδεμένοι με το δίκτυο Brandmeister μπορούμε να επισκεφθούμε την σελίδα https://brandmeister.network/?page=repeaters και να συμπληρώσουμε στο πεδίο “Search” τον αριθμό 202 ο οποίος είναι το πρόθεμα των Ελληνικών DMR-ID. Στη συνέχεια μπορούμε να πατήσουμε επάνω στο όνομα του κάθε επαναλήπτη για να δούμε τις λεπτομέρειες. Οι πληροφορίες που μας ενδιαφέρουν κυρίως βρίσκονται στα πεδία “Slot details” και “Description”. Στο “Slot details” θα δούμε ποια Talkgroup είναι ενεργοποιημένα, ενώ συνήθως στο “Description” ο διαχειριστής ορίζει πως προτείνει να γίνεται η χρήση του επαναλήπτη.

– Τι είναι το CodePlug;

Το code plug είναι ένα αρχείο το οποίο περιέχει όλον τον προγραμματισμό του πομποδέκτη, από την λειτουργία των πλήκτρων και τις επιλογές φωτισμού της οθόνης, μέχρι τα κανάλια και τις επαφές που θα χρησιμοποιούμε. Τις περισσότερες φορές είναι διαφορετικό από μοντέλο σε μοντέλο.

– Γιατί βλέπω το ενδεικτικό λήψης του πομποδέκτη αναμμένο αλλά δεν ακούω κανέναν σταθμό;

Αυτό συμβαίνει είτε επειδή την συγκεκριμένη στιγμή ο επαναλήπτης εκπέμπει σε διαφορετικό Timeslot είτε επειδή δεν έχουμε ρυθμίσει κατάλληλα τον πομποδέκτη ώστε να είναι σε θέση να λαμβάνει το Talkgroup που εκπέμπεται τη στιγμή εκείνη. Μία ακόμη περίπτωση που θα δούμε το ενδεικτικό αναμμένο για μικρό χρονικό διάστημα, είναι όταν ο επαναλήπτης εκπέμπει το ID του ή το Beacon του.

– Γιατί ενώ είμαι συντονισμένος σε κανάλι που έχει ορισμένο ένα Talkgroup, κάνω λήψη κάποιου άλλου Talkgroup;

Εφόσον έχει ρυθμιστεί κατάλληλα ο πομποδέκτης, μπορούμε να κάνουμε ακρόαση πολλών Talkgroup που εκπέμπονται στο ίδιο όμως Timeslot (οι περισσότεροι πομποδέκτες, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, ακούνε μόνο ένα timeslot τη φορά). Μπορεί να ακούμε πολλά Talkgroup αλλά εκπέμπουμε μόνο σε αυτό που έχει ρυθμισμένο το συγκεκριμένο κανάλι που έχουμε επιλέξει.

– Κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας μου, ξαφνικά πετάχτηκε κάποιος άλλος σταθμός καλώντας σε διαφορετικό Talkgroup από αυτό που μιλούσα εγώ. Γιατί γίνεται αυτό;

Αυτό μπορεί να συμβεί εάν έχουμε ενεργοποιήσει κάποιο δυναμικό Talkgroup και κάποιος άλλος χρήστης καλέσει στο στατικό Talkgroup που είναι ενεργοποιημένο στον επαναλήπτη. Εφ’ όσον ο σταθμός δεν μπαίνει στον επαναλήπτη απευθείας από RF, αλλά μπαίνει μέσω κάποιου hotspot ή άλλου επαναλήπτη, δεν έχει κάνει κάτι λάθος, απλά δεν ήταν σε θέση να ακούσει το τοπικό traffic, δηλαδή ότι ο επαναλήπτης ήταν σε χρήση.

Το ίδιο ακριβώς μπορεί να συμβεί εάν ο επαναλήπτης έχει ρυθμισμένα παραπάνω από ένα στατικά Talkgroup.

– Ακούω συνομιλία σε έναν επαναλήπτη αλλά όταν καλώ δεν με ακούνε, γιατί γίνεται αυτό;

Πιθανόν να εκπέμπουμε σε διαφορετικό Talkgroup από αυτό που ακούμε. Θα πρέπει πάντα να επιλέγουμε το κανάλι που έχει ρυθμισμένο το επιθυμητό Talkgroup που θέλουμε να μιλήσουμε. Μπορούμε να ακούμε πολλά Talkgroup αλλά εκπέμπουμε μόνο σε ένα, αυτό που έχει επιλεγμένο το κανάλι μας.

– Μπορώ μέσω του DMR πομποδέκτη μου να επικοινωνήσω με σταθμό που χρησιμοποιεί D-STAR;

Από τις αρχές Δεκεμβρίου του 2018 ξεκίνησε μια συνεργασία μεταξύ του Ελληνικού Server του Brandmeister και του reflector XLX737 της Ε.Ε.Ρ. Μια μόνιμη σύνδεση υπάρχει πλέον σε επίπεδο IP στον server και συγκεκριμένα στο Talkgroup 20207 (reflector) το οποίο όταν κληθεί με group call από DMR πομποδέκτη με πρόσβαση στο δίκτυο του Brandmeister βγάζει στο module B του XLX737 σε DStar (και σε όσα repeater / hot spot είναι διασυνδεδεμένα επάνω του). Το ίδιο συμβαίνει και ανάποδα, κάθε επικοινωνία στο module Β του XLX737 server που προέρχεται από repeater ή hot spot που είναι συνδεδεμένο πάνω του, μεταφέρεται στο reflector ή Talkgroup 20207. Πολύ πρόσφατα ενεργοποιήθηκε η ίδια δυνατότητα και για το YSF. Ένα hot spot σε C4FM μπορεί να συνδεθεί επίσης στο module B του XLX737. Αυτό δίνει την δυνατότητα να μπορούν να επικοινωνούν και οι χρήστες του C4FM με όσους σταθμούς DMR και DStar είναι συνδεδεμένοι στον XLX737 και επιπλέον μέσω του TG 20207 με όσους δεν έχουν απευθείας πρόσβαση από οποιοιδήποτε άλλο σημείο εντός η εκτός της χώρας.

– Μπορώ μέσω του DMR πομποδέκτη μου να επικοινωνήσω με σταθμό που χρησιμοποιεί C4FM (Fusion);

Εδώ και μερικούς μήνες ο Ελληνικός Server του Brandmeister και το YSF Hellas zone έχουν μόνιμη σύνδεση μέσω του Talkgroup 20208. Στην ίδια σύνδεση υπάρχει επί πλέον και ο Υβριδικός επαναλήπτης SV1O στα Γεράνεια που δουλεύει αναλογικά και σε Wires-x. Το σύνολο είναι προσβάσιμο μέσω Hot spot που συνδέεται στον παραπάνω reflector με YSF και από RF στην συχνότητα του επαναλήπτη (145.7625MHz -600 KHz).

– Είναι απαραίτητη η σύνδεση στο Internet για έναν επαναλήπτη DMR;

Είναι απαραίτητη μόνο για την διασύνδεση του με το υπόλοιπο δίκτυο. Στην περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο η σύνδεση στο Internet δεν λειτουργεί, ο επαναλήπτης λειτουργεί κανονικά στην περιοχή κάλυψης του και μόνο.

– Μπορώ να μιλήσω τοπικά στους DMR επαναλήπτες χωρίς να αναμεταδίδομαι από το δίκτυο;

Βεβαίως χρησιμοποιώντας το Talkgroup 9 τουλάχιστον και ενδεχομένως και άλλα, αναλόγως του προγραμματισμού του επαναλήπτη.

 

– Γιατί δεν ακούω επιστροφή από τους επαναλήπτες DMR;

Μια μεγάλη διαφορά σε σχέση με τους αναλογικούς επαναλήπτες, είναι ότι δεν ακούμε την κλασική “ουρά” του επαναλήπτη μετά την εκπομπή μας. Λόγω της πολυπλοκότητας του συστήματος, όταν πατάμε το PTT τότε ο πομποδέκτης κάνει μια μικρή εκπομπή και στη συνέχεια περιμένει από τον επαναλήπτη επιβεβαίωση ότι τον έχει λάβει για να συνεχίσει την εκπομπή. Για τον λόγο αυτό υπάρχει και η κατάλληλη ρύθμιση ώστε ο πομποδέκτης να μας ειδοποιεί ηχητικά πότε να ξεκινήσουμε να μιλάμε.

Στην περίπτωση που δεν υπάρχει πρόσβαση στον επαναλήπτη, τότε ο πομποδέκτης θα μας επιστρέψει πίσω έναν τόνο λάθους ή ένδειξη στην οθόνη ενώ ταυτόχρονα θα σταματήσει την εκπομπή.

– Μπορώ να επικοινωνήσω simplex με κάποιον σταθμό;

Και βέβαια, εφόσον οι πομποδέκτες έχουν ρυθμιστεί ακριβώς με τις ίδιες παραμέτρους στο κανάλι (Talkgroup, Color Code) για επικοινωνία DMO (Direct Mode Operation). Λόγω του πλήθους των απαιτούμενων ρυθμίσεων καλό θα είναι για να μην μπερδευόμαστε μεταξύ μας, να ορίζουμε πάντα Color Code: 1 και Talkgroup: 99. Οι περισσότεροι πομποδέκτες εκπέμπουν στο Timeslot 2 όταν είναι σε λειτουργία simplex (ρυθμισμένο κανάλι χωρίς διαφορά μεταξύ της συχνότητας εκπομπής και λήψης) ανεξάρτητα από την ρύθμιση που έχει γίνει στο code plug.

– Για συνομιλία simplex DMR μπορώ να χρησιμοποιώ τις ίδιες συχνότητες που χρησιμοποιώ και στα αναλογικά;

Βάσει του IARU Region 1 VHF bandplan ναι, εφόσον δεν υπάρχει σε κάποιο άλλο mode (π.χ. FM) QSO σε εξέλιξη μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις simplex συχνότητες που στο band plan αναφέρονται είτε ως ψηφιακές περιοχές ή περιοχές All mode.

 

– Τι είναι το HotSpot και που χρησιμεύει;

Το HotSpot είναι ένα σύστημα που αποτελείται από μία μικρή υπολογιστική μονάδα και ένα Modem που διαθέτει πομποδέκτη πολύ μικρής ισχύος (10mW). Χρησιμεύει ως η προσωπική μας διασύνδεση με το δίκτυο των επαναληπτών και μας δίνει την δυνατότητα να μιλάμε σε όποιο Talkgroup επιθυμούμε. Η σύνδεση στο Internet είναι απαραίτητη για να λειτουργήσει. Χρησιμοποιούμε τον πομποδέκτη μας αλλά αντί να συνδεθούμε σε έναν επαναλήπτη, συνδεόμαστε στο HotSpot. Θα μας φανεί χρήσιμο είτε επειδή στην περιοχή μας δεν υπάρχει δίκτυο ψηφιακών επαναληπτών είτε επειδή δεν θέλουμε να απασχολούμε τον τοπικό επαναλήπτη ενεργοποιώντας δυναμικά Talkgroup. Συνήθως τα HotSpot είναι MultiMode που σημαίνει ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πολλά Digital Voice modes.

– Πώς αποσυνδέομαι όταν τα έχω μπερδέψει και ακούω TG που δεν θέλω;

Κάντε μια κλήση (Group call) στο TG 4000. Με αυτή θα αποσυνδέσετε όλα τα ενεργά δυναμικά Talkgroup. Αρκεί ένα στιγμιαίο πάτημα με χρήση του TG 4000.

– To DMR έχει μεγαλύτερη κάλυψη από το αναλογικό FM;

Όχι στην πραγματικότητα. Ενώ η επικοινωνία DMR είναι εντελώς απροβλημάτιστη και χωρίς θορύβους, μόλις φτάσει στο κατώφλι κάλυψης, θα σταματήσει τελείως ενώ με το αναλογικό FM, οι χρήστες μπορεί να συνεχίσουν να ακούγονται ακόμα και όταν το σήμα είναι κυρίως μέσα στον θόρυβο. Ως εκ τούτου, η χρηστική κάλυψη είναι πολύ υποκειμενική από το έναν σύστημα στο άλλο.