Το Digital Mobile Radio (DMR) είναι ένα ανοιχτό πρότυπο που θεσπίστηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Τηλεπικοινωνιακών Προτύπων (ETSI) και βρίσκει κυρίως επαγγελματική χρήση σε όλο τον κόσμο. Χρησιμοποιεί έναν δίαυλο εύρους 12,5KHz ο οποίος με την διαδικασία του Time Division Multiple Access (TDMA) χωρίζεται σε δύο “κανάλια”, τα οποία εκπέμπονται διαδοχικά το ένα μετά το άλλο σε προκαθορισμένους χρόνους. Αυτό δίνει την δυνατότητα, σε έναν επαναλήπτη, να γίνεται ταυτόχρονη χρήση δύο καναλιών (Timeslots) χωρίς καμία αλληλεπίδραση μεταξύ τους, γεγονός που αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα του συγκεκριμένου mode σε σχέση με άλλα Digital Voice modes.

Οι πομποδέκτες DMR είναι δυνατόν να λειτουργήσουν και αναλογικά όπως κάθε FM πομποδέκτης. Οι περισσότεροι πομποδέκτες είναι monobander αλλά σιγά σιγά η αγορά αποκτά και Dual Band DMR πομποδέκτες. Γεγονός είναι ότι όλοι οι ψηφιακοί επαναλήπτες DMR βρίσκονται στα UHF. Λόγω του χαμηλού κόστους των συσκευών, το πρότυπο αυτό έχει γνωρίσει μεγάλη απήχηση και σε εμάς τους Ραδιοερασιτέχνες.

Επειδή ακριβώς ο αρχικός προορισμός του DMR ήταν οι επαγγελματικές επικοινωνίες όπου ο χειριστής δεν χρειάζεται να έχει ιδιαίτερες γνώσεις για την λειτουργία του πομποδέκτη, ο τρόπος που προσεγγίζουν οι κατασκευάστριες εταιρίες τον προγραμματισμό και την παραμετροποίηση τους είναι λίγο διαφορετικός. Στις περισσότερες συσκευές απαιτείται εκ νέου προγραμματισμός μέσω software για οποιαδήποτε αλλαγή κάποιας παραμέτρου σε ένα κανάλι. Τον τελευταίο καιρό έχουν εμφανιστεί στην αγορά πομποδέκτες που είναι πιο φιλικοί στις αλλαγές παραμέτρων προγραμματισμού χωρίς την χρήση Η/Υ, ενώ για τους πιο “δύσκολους” υπάρχουν κάποια “πειραματικά (hacked)” firmware που διευκολύνουν την κατάσταση.

Οι επαναλήπτες έχουν ρυθμισμένα κάποια προκαθορισμένα Talkgroup (TG) ανά Timeslot (TS), τα οποία είναι μόνιμα ενεργά (στατικά) ενώ υπάρχει η δυνατότητα να καλέσουμε οποιοδήποτε Talkgroup επιθυμούμε (δυναμικό). Συνήθως στο Timeslot 1 του επαναλήπτη είναι ενεργοποιημένο ένα Talkgroup που έχει εθνική “εμβέλεια” (π.χ TG202) ή διεθνή “εμβέλεια” (π.χ. TG930, TG91) , ενώ στο Timeslot 2 ένα Talkgroup που έχει τοπική “εμβέλεια” (π.χ TG2021). Μπορούμε να ενεργοποιήσουμε δυναμικά όποιο Talkgroup επιθυμούμε για περιστασιακή χρήση, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει QSO σε εξέλιξη στο στατικό Talkgroup. Για την ορθή χρήση του συστήματος θα πρέπει αυτό να γίνεται ακολουθώντας τις οδηγίες του διαχειριστή του επαναλήπτη. Στις περισσότερες περιπτώσεις στο Timeslot 1 ενεργοποιούμε Talkgroups με “εμβέλεια” εκτός ή ολόκληρης της χώρας, ενώ για διασύνδεση μεταξύ συγκεκριμένων περιοχών της ίδιας χώρας ενεργοποιούμε Talkgroups μόνο στο Timeslot 2. Εφόσον δεν εκπέμψουμε στο δυναμικό Talkgroup που ενεργοποιήσαμε για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (συνήθως 10 λεπτά), τότε απενεργοποιείται αυτόματα και ο επαναλήπτης παύει να το αναμεταδίδει. Υπάρχει η δυνατότητα, με την κατάλληλη ρύθμιση του πομποδέκτη, να ακούμε και άλλα Talkgroup του ίδιου Timeslot και όχι μόνο αυτό που μιλάμε.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο ένα Talkgroup τη φορά σε κάθε Timeslot. Εάν θέλουμε να κάνουμε κλήση σε διαφορετικό Talkgroup από αυτό που συνομιλεί ήδη σε έναν επαναλήπτη, θα πρέπει πρώτα να περιμένουμε να τελειώσει το QSO ώστε να πατήσουμε στο Talkgroup που επιθυμούμε.

Είναι δυνατή η παγκόσμια διασύνδεση των επαναληπτών μέσω του διαδικτύου χρησιμοποιώντας servers που έχουν φτιαχτεί για αυτόν τον σκοπό. Η σύνδεση των επαναληπτών μεταξύ τους γίνεται σε επίπεδο Talkgroup, δηλαδή όταν καλούμε ένα συγκεκριμένο Talkgroup, τότε η κλήση μας θα προωθηθεί σε όλους τους επαναλήπτες ανά τον κόσμο που έχουν το συγκεκριμένο Talkgroup ενεργοποιημένο. Συνήθως η “στόχευση” της κλήσης γίνεται σε επίπεδο Talkgroup και όχι σε επίπεδο επαναλήπτη, δηλαδή επιλέγουμε σε ποιο Group θα ακουστούμε και όχι από ποιόν επαναλήπτη. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι αναγκαστικά, λόγω του πλήθους των επαναληπτών που εμπλέκονται, θα πρέπει να αφήνονται κενά τουλάχιστον τριών δευτερολέπτων μεταξύ των μικροφώνων, ενώ ταυτόχρονα σε κάθε μας εκπομπή να κρατάμε λίγο πατημένο το PTT πριν μιλήσουμε. Έτσι θα δώσουμε την δυνατότητα σε κάποιον συνάδελφο να κάνει διακοπή και θα αποφύγουμε τις κομμένες λέξεις στην αρχή της εκπομπής αλλά και τα χαμένα μικρόφωνα με αποτέλεσμα τις ερωτήσεις: -Τώρα πέρασα; -Δεν ακούστηκα; η ακόμα και το φαινόμενο να αφήνουμε το μικρόφωνο και να ακούμε άλλον να μιλάει από κάτω….

Μια μεγάλη διαφορά σε σχέση με τους αναλογικούς επαναλήπτες, είναι ότι δεν ακούμε την κλασική “ουρά” του επαναλήπτη μετά την εκπομπή μας. Λόγω της πολυπλοκότητας του συστήματος, όταν πατάμε το PTT τότε ο πομποδέκτης κάνει μια μικρή εκπομπή και στη συνέχεια περιμένει από τον επαναλήπτη επιβεβαίωση ότι τον έχει λάβει για να συνεχίσει την εκπομπή. Για τον λόγο αυτό υπάρχει και η κατάλληλη ρύθμιση ώστε ο πομποδέκτης να μας ειδοποιεί ηχητικά πότε να ξεκινήσουμε να μιλάμε.

Στην περίπτωση που δεν υπάρχει πρόσβαση στον επαναλήπτη, τότε ο πομποδέκτης θα μας επιστρέψει πίσω έναν τόνο λάθους ενώ ταυτόχρονα θα σταματήσει την εκπομπή (συνεχής μακρόσυρτος).

Προκειμένου να μπορέσει κάποιος να κάνει χρήση της δυνατότητας διασύνδεσης και να επικοινωνήσει εκτός της τοπικής εμβέλειας του επαναλήπτη, θα πρέπει να διαθέτει έναν επταψήφιο κωδικό (DMR-ID) ο οποίος θα αντιστοιχεί στον συγκεκριμένο ραδιοερασιτέχνη και μόνο. Το DMR-ID αυτό παρέχεται κατόπιν αιτήματος από τη σελίδα https://radioid.net/register

Στα DMR-ID που είχαν δοθεί αρχικά, τα τρία πρώτα ψηφία δήλωναν την χώρα, το τέταρτο έδινε την δυνατότητα επιπλέον ομαδοποίησης ανάλογα με την κατηγοριοποίηση των callsign της κάθε χώρας (π.χ. γεωγραφική περιοχή) ενώ τα τρία τελευταία ψηφία ήταν ο αύξων αριθμός του DMR-ID. Αυτό πλέον έχει αλλάξει και ενώ τα τρία πρώτα ψηφία εξακολουθούν να δηλώνουν την χώρα, δεν υπάρχει πια ο προσδιορισμός της γεωγραφικής περιοχής και ο αύξων αριθμός είναι τετραψήφιος.

Ο προσωπικός αριθμός του καθενός είναι ολόκληρο το επταψήφιο DMR-ID.

 

Είναι απαραίτητο να εκπέμπουμε με ρυθμισμένο το DMR-ID που προμηθευτήκαμε, γιατί σε αντίθετη περίπτωση θα επικρατεί χάος αφού δεν θα αναμεταδίδονται στο δίκτυο όλοι οι συνομιλητές του επαναλήπτη. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα οι σταθμοί που δεν ακούνε απευθείας τον επαναλήπτη, να μην ξέρουν πότε είναι απασχολημένος και να “αλληλοκαλύπτονται” με τους υπόλοιπους τοπικούς χρήστες χωρίς να το καταλαβαίνουν.

Για να γίνει χρήση ενός επαναλήπτη είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε ώστε να ρυθμίσουμε κατάλληλα τα κανάλια του πομποδέκτη με:

-Τις συχνότητες εκπομπής και λήψης

-Τα Talkgroups που έχουν ρυθμιστεί σε κάθε Timeslot

-Το Color Code (κάτι σαν τον υπότονο των αναλογικών repeater)

Είναι προφανές ότι θα χρειαστούμε περισσότερα από ένα κανάλια για κάθε επαναλήπτη ανάλογα με τους συνδυασμούς των Timeslot και Talkgroup που επιθυμούμε.

Εδώ συναντάμε κάποιους καινούριους όρους στον προγραμματισμό σε σχέση με τους αναλογικούς πομποδέκτες:

Contact Name: Ο αποδέκτης της κλήσης όπου στην περίπτωση της ραδιοερασιτεχνικής χρήσης είναι κάποιο Talkgroup ή κάποιο προσωπικό DMR-ID αν πρόκειται για προσωπική κλήση.

Timeslot: Επιλέγουμε εάν θα εκπέμψουμε στο Timeslot 1 ή στο Timeslot 2

Color Code: Κάτι αντίστοιχο με τον CTCSS των αναλογικών επαναληπτών. Θα πρέπει να υπάρχει ταύτιση ρυθμίσεων (πομπού/δέκτη) ώστε να έχουμε πρόσβαση στον επαναλήπτη.

Group List: Λίστα με τα Talkgroups που θα είμαστε σε θέση να λάβουμε ανεξάρτητα από το ποιο έχουμε επιλέξει για εκπομπή.

———————————

Συνοψίζοντας:

– Είναι απαραίτητο να αποκτήσουμε DMR-ID και να το έχουμε ρυθμισμένο στον πομποδέκτη μας.

– Σε κάθε επαναλήπτη υπάρχουν διαθέσιμα δύο Timeslots για ταυτόχρονη χρήση.

– Σε κάθε Timeslot μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα Talkgroup τη φορά.

– Θα πρέπει να περιμένουμε να τελειώσει το QSO σε ένα Talkgroup, προκειμένου να ενεργοποιήσουμε κάποιο άλλο και να κάνουμε κλήση.

– Μπορούμε να ακούμε (κατόπιν κατάλληλης ρύθμισης) οποιοδήποτε Talkgroup χρησιμοποιείται στο ίδιο όμως Timeslot.

– Εάν θέλουμε να κάνουμε χρήση ενός Talkgroup εκτός των στατικών, το πραγματοποιούμε ακολουθώντας τις οδηγίες του διαχειριστή του εκάστοτε επαναλήπτη (συνήθως στο Timeslot 2).

– Πάντα αφήνουμε κενό τουλάχιστον τριών δευτερολέπτων μεταξύ των εκπομπών.

– Κρατάμε λιγάκι πατημένο το PTT πριν ξεκινήσουμε να μιλάμε.